Đổi lẻ, đổi mới tiền lì xì Tết kiếm lời bị xử phạt ra sao?

1. Hành vi đổi mới, đổi lẻ tiền lì xì Tết để kiếm lời có vi phạm pháp luật không?

Vài năm trở lại đây, ở khoảng thời gian hơn một tháng trước khi Tết đến, thị trường đổi tiền lẻ để phục vụ nhu cầu mừng tuổi và lễ chùa đầu năm đã trở nên sôi động. Chỉ cần nhập cụm từ “đổi tiền lẻ” vào công cụ tìm kiếm, hàng triệu kết quả xuất hiện trong thời gian chưa đầy một giây.

Đáng chú ý, có các trang web riêng được tạo ra để chuyên phục vụ việc đổi tiền lẻ. Trên mạng xã hội Facebook, hoạt động này trở nên sôi động hơn bao giờ hết với đủ loại phương thức. Hằng năm trong thị trường đổi tiền lẻ, chi phí đổi tiền tăng theo mức độ giảm giá của mệnh giá.

Ví dụ, tiền lì xì Tết có mệnh giá từ 1.000 – 2.000 đồng có chi phí đổi dao động từ 20 – 30%, tiền mệnh giá 5.000 đồng có chi phí đổi từ 15 – 20%, tiền mệnh giá từ 10.000 – 20.000 đồng có chi phí đổi từ 10 – 15%, tiền mệnh giá 50.000 đồng có chi phí đổi trung bình khoảng 7%, và tiền có mệnh giá từ 100.000 – 200.000 đồng có chi phí đổi khoảng 5%,…

Liên quan đến vấn đề đổi tiền bất hợp pháp này, Điều 12 và Điều 13 của Thông tư 25/2013/TT-NHNN đã được quy định:

Ngân hàng Nhà nước; Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước; Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước; tổ chức tín dụng; chi nhánh Ngân hàng Nước ngoài; Kho bạc Nhà nước mới được phép thực hiện thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông cho các tổ chức, cá nhân.

Như vậy, theo quy định đã được nêu, chỉ có các cơ quan được đề cập trên mới được ủy quyền để thu và đổi tiền. Bất kỳ hành vi đổi tiền để kiếm lợi nhuận của cá nhân hoặc tổ chức khác đều bị xem là vi phạm pháp luật.

2. Mức phạt hành vi đổi lẻ, đổi mới tiền lì xì Tết để kiếm lời mới nhất

Căn cứ vào điểm a khoản 5 của Điều 30 Nghị định 88/2019/NĐ-CP đã quy định:

“Điều 30. Vi phạm quy định quản lý tiền tệ và kho quỹ

5. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:

a) Thực hiện đổi tiền không đúng quy định pháp luật;”

Theo quy định này, việc cá nhân đổi tiền mới hoặc tiền lẻ với mục đích nhận phần trăm chênh lệch hoặc thu phí là hành vi vi phạm quy định của pháp luật và có thể bị xử phạt hành chính trong khoảng từ 20 đến 40 triệu đồng.

Đối với tổ chức, theo điểm b khoản 3 Điều 3 của Nghị định 88/2019/NĐ-CP, quy định như sau:

“…mức phạt tiền đối với tổ chức có cùng một hành vi vi phạm hành chính bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân”.

Do đó, bất kỳ tổ chức nào thực hiện hành vi đổi tiền với mục đích kiếm lời sẽ phải đối mặt với xử phạt hành chính trong khoảng từ 40 đến 80 triệu đồng.

3. Cách nhận biết tiền giả, tiền thật khi thực hiện đổi tiền lì xì Tết

Theo thông báo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, để phân biệt giữa tiền giả và tiền thật, người dân có thể áp dụng các phương pháp sau:

• Quan sát tờ tiền dưới ánh sáng.
• Kiểm tra bằng cách vuốt nhẹ tờ tiền để kiểm tra các yếu tố in lõm.
• Nghiêng tờ bạc để kiểm tra sự thay đổi màu sắc, sử dụng IRIODIN và kiểm tra hình ẩn nổi.
• Quan sát các cửa sổ trong suốt để kiểm tra số mệnh giá dập nổi và các yếu tố hình ẩn.
• Sử dụng kính lúp và đèn cực tím để kiểm tra chữ in siêu nhỏ và các yếu tố phát quang.

Một đặc điểm quan trọng cần chú ý là chất liệu in của tiền giả thường dễ bị bai giãn hoặc rách khi bị kéo, xé nhẹ ở cạnh tờ bạc và mực in có thể bong tróc.

Để xác nhận tính chất thật hay giả của một tờ tiền, bạn nên so sánh tờ tiền cần kiểm tra với một tờ tiền thật cùng loại và kiểm tra các yếu tố an toàn theo các bước mô tả. Lưu ý rằng cần kiểm tra ít nhất 3 đến 4 yếu tố để đảm bảo độ chính xác.

Tóm lại, việc đổi lẻ, đổi mới tiền lì xì Tết với mục đích nhận % chênh lệch hoặc thu phí là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị xử phạt lên đến 40 triệu đồng đối với cá nhân và 80 triệu đồng đối với tổ chức.

Thủ tướng cũng đã ban hành Chỉ thị số 35/CT-TTg ngày 31/12/2021, trong đó đề cập đến yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng đặc biệt chú trọng vào việc tăng cường kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong lĩnh vực mua bán ngoại tệ, vàng, cũng như dịch vụ đổi tiền mặt với mệnh giá nhỏ không tuân thủ theo quy định của pháp luật.