Cách chia tài sản khi ly hôn: Quy định và thủ tục năm 2025 

Phân chia tài sản sau ly hôn là bước then chốt mà các cặp vợ chồng phải đối mặt khi kết thúc hôn nhân. Quá trình này không chỉ bao gồm việc xác định tài sản chung và tài sản riêng, mà còn giải quyết các nghĩa vụ tài chính khác. Vậy cách phân chia tài sản khi ly hôn năm 2025 được quy định như thế nào? Hãy cùng Ly hôn Nhanh tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây nhé! 

1. Nguyên tắc phân chia tài sản khi ly hôn được quy định thế nào? 

Việc phân chia tài sản sau ly hôn được quy định chi tiết tại Điều 59 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, dựa trên ba nguyên tắc chính, nhằm đảm bảo sự công bằng và hợp lý cho các bên:

1.1. Nguyên tắc chia đôi

Theo Khoản 2, Điều 59, tài sản chung của vợ chồng về cơ bản sẽ được chia đôi. Tuy nhiên, việc chia đôi này không cứng nhắc mà sẽ được xem xét dựa trên nhiều yếu tố cụ thể để điều chỉnh tỷ lệ chia cho phù hợp:

• Hoàn cảnh chung của gia đình và tình hình của từng bên: Tòa án sẽ xem xét hoàn cảnh sống, điều kiện kinh tế, sức khỏe, khả năng lao động của mỗi bên và của gia đình chung để đưa ra quyết định hợp lý.
• Công sức của mỗi bên trong việc tạo dựng, duy trì và phát triển tài sản chung: Đây là yếu tố quan trọng, ghi nhận đóng góp của cả vợ và chồng. Đặc biệt, lao động của cả hai trong gia đình (bao gồm việc nội trợ, chăm sóc con cái,…) được coi là lao động có thu nhập, có giá trị tương đương với lao động tạo ra thu nhập trực tiếp.
• Bảo vệ lợi ích tối đa của cả hai bên trong sản xuất, kinh doanh: Mục tiêu là đảm bảo sau ly hôn, mỗi bên đều có điều kiện thuận lợi để tiếp tục tạo ra thu nhập, duy trì cuộc sống và phát triển kinh tế.
• Sai sót của mỗi bên có ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của vợ chồng: Trong một số trường hợp, nếu một bên có sai sót nghiêm trọng dẫn đến việc hôn nhân đổ vỡ (ví dụ: bạo lực gia đình, ngoại tình,…) thì sai sót đó có thể được xem xét khi phân chia tài sản, ảnh hưởng đến tỷ lệ được chia.

Mặc dù được gọi là “nguyên tắc chia đôi”, nhưng thực tế, việc phân chia không phải lúc nào cũng là 50/50. Dựa trên các yếu tố trên, tỷ lệ chia có thể linh hoạt, ví dụ như: 7/3 hoặc 8/2 và vẫn được coi là hợp pháp nếu phù hợp với các quy định và tình hình thực tế.

1.2. Nguyên tắc phân chia tài sản chung theo hiện vật

Pháp luật ưu tiên chia tài sản chung theo hiện vật trước. Điều này có nghĩa là, nếu tài sản có thể phân chia được bằng cách chia trực tiếp thành từng phần cụ thể (ví dụ: chia đất, nhà, ô tô), thì sẽ ưu tiên phương án này.

Trong trường hợp không thể chia theo hiện vật hoặc việc chia theo hiện vật gây khó khăn, bất tiện, sẽ tiến hành định giá tài sản để phân chia bằng tiền. Bên nào nhận tài sản hiện vật sẽ có trách nhiệm thanh toán số tiền chênh lệch cho bên còn lại để đảm bảo sự cân bằng về giá trị.

1.3. Nguyên tắc tài sản riêng

Tài sản riêng của mỗi người (tài sản có trước hôn nhân, được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc tài sản có được từ hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng) sẽ thuộc về người sở hữu.

Tuy nhiên, có một ngoại lệ quan trọng, nếu tài sản riêng đã nhập vào tài sản chung, thì phần tài sản riêng đó có thể được xem xét là tài sản chung khi ly hôn. Trong trường hợp có sự pha trộn giữa tài sản chung và riêng, bên không nhận tài sản sẽ được bồi thường giá trị mà mình đã đóng góp để tạo lập khối tài sản đó, nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng.

Xem thêm: Chia tài sản khi ly hôn cho con được Pháp luật quy định thế nào? 

2. Trường hợp phân chia tài sản chung sau ly hôn 

Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định việc xử lý tài sản chung sau ly hôn trong ba trường hợp chính, mỗi trường hợp có những đặc thù riêng:

2.1. Phân chia tài sản khi vợ chồng sống chung với gia đình

Khi vợ chồng ly hôn mà tài sản chung không thể xác định rõ ràng do hòa lẫn với tài sản của gia đình, một trong hai bên sẽ được chia một phần trong khối tài sản chung của gia đình. Việc phân chia này dựa trên đóng góp vào việc xây dựng và duy trì tài sản, cũng như đời sống gia đình. Các bên cần thỏa thuận với gia đình; nếu không đạt được đồng thuận, có thể yêu cầu Tòa án can thiệp.

Nếu tài sản chung giữa vợ chồng có thể xác định được, việc phân chia sẽ thực hiện theo Điều 59 của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 (các nguyên tắc chia đôi, chia hiện vật, tài sản riêng đã nêu).

2.2. Phân chia quyền sử dụng đất của vợ chồng khi ly hôn

Theo Điều 62 của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, việc phân chia quyền sử dụng đất được quy định cụ thể:

• Đối với đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản, nếu cả hai bên đều có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì được chia theo thỏa thuận của hai bên; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định tại Điều 59 của Luật này.

Trong trường hợp chỉ một bên có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì bên đó được tiếp tục sử dụng nhưng phải thanh toán cho bên kia phần giá trị quyền sử dụng đất mà họ được hưởng;

Trong trường hợp vợ chồng có quyền sử dụng đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản chung với hộ gia đình thì khi ly hôn phần quyền sử dụng đất của vợ chồng được tách ra và chia theo quy định tại điểm a khoản này;

• Đối với đất nông nghiệp trồng cây lâu năm, đất lâm nghiệp để trồng rừng, đất ở thì được chia theo quy định tại Điều 59 của Luật này;
• Đối với loại đất khác thì được chia theo quy định của pháp luật về đất đai.

Trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà không có quyền sử dụng đất chung với hộ gia đình thì khi ly hôn quyền lợi của bên không có quyền sử dụng đất và không tiếp tục sống chung với gia đình được giải quyết theo quy định tại Điều 61 của Luật này.

2.3. Phân chia tài sản chung trong kinh doanh

Theo Điều 64 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, nếu tài sản chung của vợ chồng đang được sử dụng cho hoạt động kinh doanh, bên nào tiếp tục hoạt động kinh doanh có quyền nhận tài sản đó. Tuy nhiên, bên nhận tài sản phải thanh toán cho bên còn lại giá trị tài sản tương ứng mà họ được hưởng, trừ khi có quy định khác của pháp luật.

3. Thủ tục phân chia tài sản khi ly hôn 

Để yêu cầu chia tài sản chung sau ly hôn theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 và Nghị định số 126/2014/NĐ-CP, bạn cần chuẩn bị các giấy tờ sau:

• Đơn khởi kiện yêu cầu phân chia tài sản chung sau ly hôn.
• Chứng minh nhân dân hoặc Căn cước công dân của cả vợ và chồng.
• Sổ hộ khẩu.
• Bản án hoặc quyết định của Tòa án về việc giải quyết ly hôn.
• Các giấy tờ chứng minh nguồn gốc tài sản chung và tài sản riêng của cả hai bên.
• Các giấy tờ chứng minh quyền sở hữu và quyền sử dụng tài sản chung của vợ chồng.