Chia tài sản sau ly hôn như thế nào cho hợp lý

Phân chia tài sản Cẩm Xuyên | Thứ ba, 25/10/2022

Quan hệ về nhân thân và quan hệ về tài sản là những mối quan hệ gắn liền với hôn nhân gia đình. Vấn đề tài sản được phân chia dựa trên các nguyên tắc được quy định sẵn pháp luật. Những tài sản riêng có bằng chứng rõ ràng thì không cần phân chia, những tài sản chung phải được phân chia cho cả vợ và chồng trên nguyên tắc công sức đóng góp. Vì vậy việc chia tài sản sau ly hôn cần được tìm hiểu một cách nghiêm túc để hiểu rõ.

Mục lục

1. Xác định tài sản của vợ chồng trong quan hệ hôn nhân

Trong thời kỳ hôn nhân, tài sản của vợ chồng bao gồm: tài sản riêng và tài sản chung.

Thứ nhất, tài sản riêng của vợ, chồng gồm

Tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn;
Tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân;
Tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng;
Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ chồng.

Thứ hai, tài sản chung của vợ chồng gồm:

Tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh;
Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân;
Tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung;
Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.

2. Nguyên tắc phân chia tài sản sau ly hôn

2.1. Thời điểm được yêu cầu phân chia tài sản chung

Theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình 2014, về chế độ tài sản chung vợ chồng, pháp luật tôn trọng thỏa thuận của các cặp vợ chồng. Do đó, việc phân chia tài sản vợ chồng có thể được thực hiện trong thời kỳ hôn nhân, ngay tại thời điểm ly hôn hoặc sau khi ly hôn tùy thỏa thuận.

Việc thỏa thuận phân chia tài sản chung được cả hai vợ chồng thỏa thuận trong thời kỳ hôn nhân có thể phân chia ngay khi hôn nhân còn hiệu lực, tùy vào thảo thuận của cả hai vợ chồng.

2.2. Những tài sản không phân chia khi ly hôn

Trong thời kỳ hôn nhân, vợ chồng có thể có tài sản chung hoặc có tài sản riêng. Khi ly hôn, việc phân chia tài sản dựa theo thỏa thuận của hai người. Theo đó, có hai loại tài sản sau đây không phải chia khi hai vợ chồng ly hôn:

Tài sản được thỏa thuận không phân chia. Nguyên tắc khi giải quyết ly hôn theo Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 là tự nguyện và thỏa thuận. Do đó, nếu vợ chồng thỏa thuận về tài sản chung thì Tòa án công nhận việc thỏa thuận đó;
Tài sản riêng của vợ, chồng: Theo Điều 11 Nghị định 126 năm 2014 của Chính phủ, các tài sản sau đây sẽ được coi là tài sản riêng: Quyền tài sản với đối tượng sở hữu trí tuệ; Tài sản có trước khi kết hôn; Tài sản được thừa kế riêng, tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân…

Với những tài sản riêng này, vì không có sự đóng góp của người còn lại nên người này không được yêu cầu Tòa án phân chia.

2.3. Nguyên tắc chia đôi tài sản theo nguyên tắc

Phần tài sản này được chia đôi cho các bên nhưng dựa trên các yếu tố như:

Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;
Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;
Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;
Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.

Quá trình phân chia tài sản dựa trên việc chia bằng hiện vật hoặc chia theo giá trị. Nếu có một bên nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch. Ngoài ra việc phân chia tài sản khi ly hôn còn dựa trên nguyên tắc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của bên yếu thế. Những chủ thể bao gồm: vợ, con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình,… sẽ được xem xét trên cơ sở thực tế.

Nguyên tắc phân chia tài sản khi ly hôn.

2.4. Phân chia tài sản chung trong một số trường hợp đặc biệt

Trường hợp sống chung với gia đình: trong trường hợp này, vợ hoặc chồng sẽ được chia một phần trong khối tài sản chung của gia đình ăn cứ vào công sức đóng góp của vợ chồng vào việc tạo lập, duy trì, phát triển khối tài sản chung cũng như vào đời sống chung của gia đình. Việc chia một phần trong khối tài sản chung do vợ chồng thỏa thuận với gia đình; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.

Quyền sử dụng đất của vợ chồng: Quyền sử dụng đất là tài sản riêng của bên nào thì khi ly hôn thuộc về bên đó. Trong trường hợp tài sản chung là quyển sử dụng đất, việc phân chia một số loại đất sẽ căn cứ theo quy định của pháp luật, cụ thể như sau:

Đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản: nếu cả hai bên đều có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì được chia theo thỏa thuận của hai bên; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết. Trường hợp chỉ một bên có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng thì bên đó được tiếp tục sử dụng nhưng phải thanh toán cho bên kia phần giá trị quyền sử dụng đất mà họ được hưởng;
Trường hợp vợ chồng có quyền sử dụng đất nông nghiệp, trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản chung với hộ gia đình thì khi ly hôn phần quyền sử dụng đất của vợ chồng được tách ra và chia theo nguyên tắc phân chia tài sản chung;
Đất nông nghiệp trồng cây lâu năm, đất lâm nghiệp trồng rừng, đất ở thì được phân chia như đối với các tài sản khác.

Tài sản chung của vợ chồng đưa vào kinh doanh: Vợ chồng đang thực hiện hoạt động kinh doanh liên quan đến tài sản chung có quyền nhận tài sản đó và phải thanh toán cho bên kia phần giá trị tài sản mà họ được hưởng, trừ trường hợp pháp luật về kinh doanh có quy định khác.

Như vậy, các bên có thể thỏa thuận về việc phân chia tài sản chung, trường hợp không thể đưa ra thỏa thuận chung, các bên có thể yêu cầu Tòa án xem xét giải quyết. Việc phân chia tài sản khi ly hôn dựa trên việc xác định tài sản chung và tài sản riêng. Tài sản riêng của bên nào thì sẽ thuộc quyền sở hữu của bên đó. Đối với tài sản chung, việc phân chia sẽ dựa trên nguyên tắc và quy định của pháp luật.