Phân chia tài sản khi ly hôn

Khi đời sống hôn nhân không được hạnh phúc, vợ chồng không tìm được tiếng nói chung, mục đích hôn nhân không đạt được thì ly hôn là một giải pháp tất yếu để giải phóng các bên khỏi những mâu thuẫn trong cuộc sống, có cơ hội xây dựng hạnh phúc mới. Từ đó, các vấn đề pháp lý liên quan đến quyền nuôi con, phân chia tài sản chung của vợ chồng cũng được phát sinh khi tiến hành ly hôn. Việc phân chia tài sản khi ly hôn sẽ được thực hiện dựa trên thỏa thuận của các bên. Trường hợp hai bên không đi đến được thỏa thuận chung có thể yêu cầu Tòa án xem xét và giải quyết. Việc phân chia tài sản khi ly hôn được xác định dựa trên tài sản chung, tài sản riêng của vợ chồng và nguyên tắc phân chia tài sản chung theo quy định của pháp luật. 

Xem thêm:
>> Ly hôn đơn phương nhanh nhất thực hiện như thế nào?
>> Những điều cần biết về thủ tục ly hôn đơn phương mới nhất năm 2021
>> Thời gian giải quyết ly hôn đơn phương

Phân chia tài sản khi ly hôn như thế nào?

Xác định tài sản của vợ chồng

Trong thời kỳ hôn nhân, tài sản của vợ chồng bao gồm: tài sản riêng và tài sản chung. 

Thứ nhất, tài sản riêng của vợ, chồng gồm

• Tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn;
• Tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân;
• Tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng;
• Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ chồng. 

Thứ hai, tài sản chung của vợ chồng gồm:

• Tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh;
• Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân;
• Tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung;
• Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng. 

Tài sản chung của vợ chồng thuộc quyền sở hữu chung hợp nhất, dùng để bảo đảm nhu cầu của gia đình, thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng. Bên cạnh đó, trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung.

Phân chia tài sản khi ly hôn

Vợ chồng khi ly hôn có quyền tự do thỏa thuận với nhau về việc phân chia tài sản. Trường hợp hai bên không thể đi đến thỏa thuận chung về việc phân chia tài sản có thể yêu cầu Tòa án xem xét, giải quyết. Việc phân chia tài sản khi ly hôn sẽ dựa trên nguyên tắc sau:

• Tài sản riêng của vợ, chồng thuộc quyền sở hữu của người đó;
• Tài sản chung được phân chia cho các bên.

Thứ nhất, tài sản riêng

Tài sản riêng của bên nào thì vẫn sẽ thuộc quyền sở hữu của bên đó. Trong trường hợp có sự sáp nhập, rộn lẫn giữa tài sản riêng với tài sản chung mà vợ, chồng có yêu cầu về chia tài sản thì được thanh toán phần giá trị tài sản của mình đóng góp vào khối tài sản đó, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác.

Thứ hai, tài sản chung

Phần tài sản này được chia đôi cho các bên nhưng dựa trên các yếu tố như:

• Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;
• Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;
• Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;
• Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.

Quá trình phân chia dựa trên cơ sở bằng hiện vật hoặc chia theo giá trị. Nếu có một bên nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch. Ngoài ra việc phân chia tài sản khi ly hôn còn phải dựa trên nguyên tắc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của bên yếu thế. Những chủ thể bao gồm: vợ, con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình,… sẽ được xem xét trên cơ sở thực tế.

Nguyễn tắc chia tài sản khi ly hôn theo quy định của pháp luật

Thứ ba, phân chia tài sản chung trong một số trường hợp đặc biệt

Chia tài sản trong trường hợp sống chung với gia đình: trong trường hợp này, vợ hoặc chồng sẽ được chia một phần trong khối tài sản chung của gia đình ăn cứ vào công sức đóng góp của vợ chồng vào việc tạo lập, duy trì, phát triển khối tài sản chung cũng như vào đời sống chung của gia đình. Việc chia một phần trong khối tài sản chung do vợ chồng thỏa thuận với gia đình; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.

Chia quyền sử dụng đất của vợ chồng: Quyền sử dụng đất là tài sản riêng của bên nào thì khi ly hôn vẫn thuộc về bên đó. Trong trường hợp tài sản chung là quyển sử dụng đất, việc phân chia của một số loại đất sẽ căn cứ theo quy định của pháp luật, cụ thể như sau:

• Đối với đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản, nếu cả hai bên đều có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì được chia theo thỏa thuận của hai bên; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết. Trong trường hợp chỉ một bên có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì bên đó được tiếp tục sử dụng nhưng phải thanh toán cho bên kia phần giá trị quyền sử dụng đất mà họ được hưởng;
• Trong trường hợp vợ chồng có quyền sử dụng đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản chung với hộ gia đình thì khi ly hôn phần quyền sử dụng đất của vợ chồng được tách ra và chia theo nguyên tắc phân chia tài sản chung;
•  Đối với đất nông nghiệp trồng cây lâu năm, đất lâm nghiệp để trồng rừng, đất ở thì được phân chia như đối với các tài sản khác.

Chia tài sản chung của vợ chồng đưa vào kinh doanh: Vợ, chồng đang thực hiện hoạt động kinh doanh liên quan đến tài sản chung có quyền được nhận tài sản đó và phải thanh toán cho bên kia phần giá trị tài sản mà họ được hưởng, trừ trường hợp pháp luật về kinh doanh có quy định khác.

Như vậy, các bên có thể thỏa thuận về việc phân chia tài sản, trường hợp không thể đưa ra thỏa thuận chung, các bên có thể yêu cầu Tòa án xem xét giải quyết. Việc phân chia tài sản khi ly hôn sẽ dựa trên việc xác định tài sản chung và tài sản riêng. Tài sản riêng của bên nào thì sẽ thuộc quyền sở hữu của bên đó. Đối với tài sản chung, việc phân chia sẽ dựa trên nguyên tắc và quy định của pháp luật.