Quan hệ giữa cha dượng (mẹ kế) với con riêng của vợ (chồng)
“Điều 79. Quyền, nghĩa vụ của cha dượng, mẹ kế và con riêng của vợ hoặc của chồng
- Cha dượng, mẹ kế có quyền và nghĩa vụ trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con riêng của bên kia cùng sống chung với mình…
- Con riêng có quyền và nghĩa vụ chăm sóc, phụng dưỡng cha dượng, mẹ kế cùng sống chung với mình….
Theo quy định tại điều 79 Luật HN&GĐ năm 2014 trên đây thì cha dượng, mẹ kế và con riêng của vợ hoặc của chồng có nghĩa vụ và quyền chăm sóc, nuôi dưỡng lẫn nhau khi cùng chung sống với nhau. Điều 679 Bộ luật Dân sự năm 2005 cũng quy định việc con riêng và cha dượng, mẹ kế nếu có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì được thừa kế di sản của nhau.
“Điều 679 Quan hệ thừa kế giữa con riêng và bố dượng, mẹ kế
Con riêng của bố dượng, mẹ kế nếu có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định cúa Bộ Luật Dân sự”
Tuy nhiên, thực tế rất khó xác định trường hợp nào là có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng, trường hợp nào không có do pháp luật chưa quy định căn cứ chứng minh việc nuôi dưỡng, chăm sóc lẫn nhau giữa con riêng và cha dượng, mẹ kế. Do đó, cần có quy định rõ hơn về việc xác lập, thực hiện quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng giữa con riêng và cha dượng, mẹ kế trong thực tế để cơ quan có thẩm quyền có căn cứ xử lý khi thừa kế phát sinh.
Quan hệ giữa cha (mẹ) kế và con riêng của vợ (chồng) chỉ được luật hóa tại góc độ thừa kế từ khi có Luật HNGĐ năm 2000, ở đó quy định quyền được hưởng di sản. Tuy nhiên luật không quy định cụ thể về cách cư xử với nhau giữa các thành viên trong mối quan hệ này. Điều kiện để được hưởng di sản thừa kế đó, bởi trên thực tế những thành viên trong quan hệ này đối xử với nhau như những người cha, mẹ, con ruột không phải là nhiều. Pháp luật chỉ cấm các đương sự có hành vi ngược đãi, hành hạ, xúc phạm nhau, nếu có thực hiện hành vi ấy ở mức độ nghiêm trọng, người thực hiện hành vi chỉ bị chế tài theo Điều 151 BLHS 1999 trong trường hợp nạn nhân là người nuôi dưỡng mình. Trên thực tế nhiều trường hợp gia đình sống chung với nhau không có phát sinh gì, song đến khi bố đẻ, hoặc mẹ đẻ của họ qua đời còn lại người cha dượng, mẹ kế già yếu thì không phải tất cả trong số họ đều được phụng dưỡng chu đáo. Vì vậy, thiết nghĩ cần có những quy định cụ thể và hợp lý hơn liên quan đến mối quan hệ này.