Tổn thương thầm lặng của những đứa con khi sống trong gia đình xuất hiện bạo lực gia đình

Bạn Vân Anh – Hải Phòng chia sẻ với chúng tôi về câu chuyện của gia đình mình và mong nhận được tư vấn cũng như lời khuyên: “Bố mẹ tôi kết hôn hơn 30 năm rồi, dù ngày phải đi làm vất vả về tới nhà vẫn phải dọn dẹp nấu cơm làm việc nhà và chăm con, bố tôi chỉ đi làm rồi về không hộ mẹ tôi làm gì cả. Cái gì không vừa ý là bố chửi bới đập phá đồ đạc trong nhà, đi nhậu về còn chửi đánh đập vợ con, mẹ tôi vẫn âm thầm chịu đựng vì muốn con có đủ cha mẹ. Thấy cảnh như vậy tôi sợ cũng chẳng muốn lấy chồng nữa. Tôi phải làm sao khi trong gia đình xuất hiện cảnh bạo lực gia đình như vậy?”. 

Dưới đây là phần tư vấn của chúng tôi:

Hơn 30 năm qua, mẹ bạn đã sống trong một cuộc hôn nhân không hạnh phúc, nơi mà tình yêu, sự chia sẻ và tôn trọng dường như không hiện hữu. Hằng ngày, bà vừa đi làm kiếm sống, vừa quán xuyến việc nhà, chăm sóc con cái, trong khi người chồng – thay vì là người bạn đời đồng hành thì lại là người gây tổn thương cho vợ con. Câu chuyện bạn chia sẻ không phải là hiếm gặp trong xã hội Việt Nam, nơi nhiều phụ nữ lớn lên trong tư tưởng cam chịu, xem sự nhẫn nhịn là phẩm chất cao quý. Tuy nhiên, sự nhẫn nhịn không thể là vỏ bọc cho những hành vi bạo hành. Việc một người phụ nữ phải làm mọi việc trong gia đình từ kinh tế đến nội trợ không phải là điều bình thường mà là sự bất công xuất phát từ tư tưởng gia trưởng và bất bình đẳng giới.

1. Hệ lụy của bạo lực gia đình

Bạo lực gia đình không chỉ làm tổn hại đến thể chất mà còn để lại những vết thương tâm lý rất sâu sắc. Với người vợ, đó là sự tổn thương lòng tự trọng, là những ngày tháng sống trong lo âu, sợ hãi. Với con cái, việc chứng kiến cảnh cha mẹ cãi vã, bạo hành có thể dẫn đến tâm lý bất ổn, sợ hãi các mối quan hệ, thậm chí là mất niềm tin vào hôn nhân. Những đứa trẻ lớn lên trong môi trường đầy tiếng la mắng, đổ vỡ và đau đớn thường sẽ mang theo cảm giác bất an suốt đời. Bạn không muốn lập gia đình cũng là một hậu quả điển hình của việc bị ảnh hưởng tiêu cực từ môi trường sống có bạo lực gia đình.

Không ai nên sống trong sự sợ hãi ngay trong chính ngôi nhà của mình. Gia đình đáng ra phải là nơi an toàn, nơi mọi thành viên được yêu thương, tôn trọng và cùng nhau vượt qua khó khăn. Khi một mối quan hệ chỉ mang lại đau đớn và sợ hãi, thì đó không còn là một gia đình đúng nghĩa.

2. Hôn nhân không đồng nghĩa với hy sinh một chiều

Một quan niệm sai lầm tồn tại lâu đời là phụ nữ phải hy sinh, nhẫn nhịn để giữ gìn gia đình. Nhưng mọi người nên hiểu sự hy sinh không thể đến từ một phía. Hôn nhân là sự đồng hành là sự hỗ trợ lẫn nhau giữa hai con người. Người chồng có nghĩa vụ chia sẻ việc nhà, chăm sóc con cái và hơn hết là tôn trọng vợ mình như một người bạn đời, chứ không phải như một người phục vụ vô điều kiện.

Nếu người vợ bị đối xử như một công cụ, bị coi thường và lạm dụng, thì mối quan hệ đó không còn là hôn nhân mà là sự lệ thuộc, thậm chí là tù túng. Và khi người phụ nữ tiếp tục chịu đựng, im lặng, xã hội sẽ mặc nhiên coi đó là điều “chấp nhận được”, từ đó kéo dài một vòng tròn bạo lực không hồi kết.

3. Biện pháp xử lý khi bị bạo lực gia đình

Nếu không may bạn hoặc người thân rơi vào hoàn cảnh giống như mẹ bạn, cần phải có những hành động cụ thể, dứt khoát để bảo vệ bản thân:

• Điều đầu tiên là không im lặng mà cần có chuyển lại với người chồng, nếu không thay đổi thì cần chia sẻ với người thân, bạn bè hoặc các tổ chức xã hội có thể hỗ trợ như Hội Phụ nữ, trung tâm bảo vệ phụ nữ và trẻ em.
• Tiếp theo, nếu thấy có dấu hiệu bạo hành thể chất hoặc tinh thần, hãy ghi âm, chụp ảnh, lưu lại tin nhắn… Những bằng chứng này sẽ rất quan trọng khi bạn cần đến sự can thiệp của pháp luật.
• Có thể trình báo với công an địa phương hoặc Phòng/Ban bảo vệ trẻ em và phụ nữ. Trong trường hợp nguy hiểm, gọi ngay đến tổng đài quốc gia 111 hoặc 113.
• Nếu không thể sống chung nữa thì có thể cân nhắc đến ly hôn. Đó có thể là cách để kết thúc một mối quan hệ độc hại, bảo vệ sức khỏe tinh thần và thể chất cho chính bạn và con cái.
• Người từng sống trong bạo lực gia đình nên tìm đến chuyên gia tâm lý để chữa lành những tổn thương, tránh hệ lụy lâu dài đến nhân cách và cuộc sống sau này.

4. Lời khuyên cho người trẻ

Với người trẻ như bạn, việc chứng kiến cuộc sống hôn nhân đau khổ của mẹ có thể khiến bạn mất niềm tin vào tình yêu và hôn nhân. Tuy nhiên, không phải cuộc hôn nhân nào cũng như vậy. Điều quan trọng là bạn cần chuẩn bị cho mình một nhận thức đúng đắn về tình yêu, mối quan hệ lành mạnh và quyền được hạnh phúc của bản thân.

Trước khi bước vào một mối quan hệ, hãy đặt ra giới hạn rõ ràng cho việc tôn trọng, chia sẻ và bình đẳng giữa cả hai. Hãy nhớ rằng, người bạn đời tốt sẽ không khiến bạn phải chịu tổn thương, sẽ không để bạn làm tất cả mọi việc một mình và tuyệt đối không dùng vũ lực hay lời nói để kiểm soát bạn. Hôn nhân đúng nghĩa là sự đồng hành, không phải là sự phục tùng.

Cuối cùng, đừng để quá khứ của cha mẹ định đoạt tương lai của bạn. Hãy sống với sự mạnh mẽ, tự chủ và hiểu rằng bạn có quyền lựa chọn hạnh phúc. Nếu sợ hãi, hãy biến nỗi sợ thành động lực để bạn sống khác đi, chọn một con đường tốt đẹp hơn, công bằng hơn và yêu thương bản thân nhiều hơn.