Ly hôn và quyền nuôi con

Hiện nay tỷ lệ ly hôn ngày càng nhiều, các cặp vợ chồng không thể hòa hợp trong đời sống hôn nhân, không tìm được tiếng nói chung trong nhiều vấn đề của cuộc sống. Trong đó khó khăn nhất có lẽ là quyền nuôi con bởi chúng gắn liền với quyền con người. Việc ly hôn và quyền nuôi con có quan hệ mật thiết với nhau, cùng chúng tôi tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Quy định về ly hôn và quyền nuôi con

Theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình thì sau khi thực hiện xong các thủ tục ly hôn thì cha mẹ vẫn có quyền và nghĩa vụ quan tâm chăm sóc, giáo dục con chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự hoặc người chưa thành niên, không có khả năng làm việc và không có tài sản để tự nuôi mình.

Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con. Trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi. Trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Cha mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng người trực tiếp nuôi dưỡng và đời sống con của con. Người không trực tiếp nuôi dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con và được thực hiện nghĩa vụ với con mà không bị ai cấm cản.

Người không trực tiếp nuôi dưỡng không được lợi dụng các quyền của mình để cản trở việc chăm sóc con của người còn lại. Tào án có thể hạn chế quyền thăm nom của người bị vi phạm đối với đứa trẻ.

Theo như quy định trên thì pháp luật tôn trọng quyền tự thỏa thuận của cả hai bên. Tức khi đạt được sự thỏa thuận mới phải nhờ đến pháp luật giải quyết.

Để công bằng về mọi mặt cho cả hai bên thì pháp luật yêu cầu hai bên chứng minh những điều kiện cần thiết để hai bên có quyền nuôi con.

2. Tiêu chí ảnh hưởng đến quyền nuôi con sau ly hôn

Việc xác định quyền nuôi con khi ly hôn ngoài thực hiện theo các nguyên tắc trên còn dựa vào khả năng thực tế của các bên trong tranh chấp. Để đảm bảo nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục tốt nhất cho đứa trẻ, cần chứng minh được những khả năng hiện có của mình cả về mặt vật chất lẫn tinh thần như:

• Đảm bảo được các điều kiện về vật chất ăn ở, sinh hoạt, điều kiện học tập… Chứng minh về thu nhập ổn định, nơi cư trú, các tài sản hiện có để đáp ứng cho nhu cầu phát triển của con ở hiện tại và tương lai.
• Chứng minh được bạn có thể đáp ứng các điều kiện về tinh thần như: có đủ thời gian để chăm sóc, dạy dỗ, tạo điều kiện cho bé phát triển tâm lý đúng lứa tuổi. Về nhân cách đạo đức, tình cảm dành cho con từ trước đến nay, luôn quan tâm và chăm sóc con cái.
• Chứng minh về điều kiện chăm sóc con trong môi trường phù hợp.

3. Thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn

Sau khi ly hôn, việc thay đổi người trực tiếp nuôi con vẫn có thể xảy ra nếu người bố người mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi dưỡng con nhưng phải phù hợp với lợi ích của con hoặc người trực tiếp nuôi con đã không còn đủ điều kiện (điều kiện vật chất, điều kiện tinh thần) để tiếp tục trực tiếp trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng cho con theo quy định tại Điều 84 Luật Hôn nhân và gia đình 2014).

Những trường hợp thay đổi như sau:

– Cha mẹ có thoả thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con;

– Người trực tiếp nuôi con lúc đầu không còn đáp ứng các điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con cái. Trường hợp này người muốn thay đổi phải chứng minh được việc người đang nuôi dưỡng không còn khả năng đáp ứng điều kiện nuôi dưỡng con cái.

Việc chứng minh bao gồm những điều kiện như sau:

• Thu nhập không còn đáp ứng, quá thấp hoặc thất nghiệp;
• Mắc những căn bệnh mà không còn đủ điều kiện sức khoẻ để nuôi con;
• Môi trường làm việc phức tạp, thường xuyên làm việc khuya, hay đi công tác dài ngày dẫn đến việc không có thời gian để nuôi dạy con cái.

Tuy nhiên việc thay đổi người trực tiếp nuôi dưỡng cũng phải chú ý những vấn đề dưới đây:

• Khi thay đổi người sẽ trực tiếp nuôi dưỡng cho con thì phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên;
• Nếu cả người bố và người mẹ đều không đủ điều kiện để trực tiếp nuôi dưỡng cho con thì Tòa án sẽ phải quyết định giao con cho người giám hộ chăm sóc, nuôi dưỡng.