Nguồn gốc ý nghĩa Tết Nguyên Đán trong văn hóa các quốc gia đón Tết Nguyên Đán

Tết Nguyên Đán là một lễ hội truyền thống lâu đời trên thế giới, đặc biệt những quốc gia phương Đông như Trung Quốc, Hàn Quốc, Việt Nam,…Bài viết này sẽ giúp các bạn khám phá sự đa dạng và sâu sắc của nguồn gốc ý nghĩa Tết Nguyên Đán trong các cộng đồng trên thế giới, đem lại cái nhìn tổng quan về tầm quan trọng văn hóa của dịp lễ này.

1. Nguồn gốc Tết Nguyên Đán

Tết Nguyên Đán, hay còn gọi là Tết Cả, Tết Ta, đây là lễ hội quan trọng nhất trong văn hóa Việt Nam và các quốc gia Đông Á khác. Đây là dịp chào đón năm mới theo lịch mặt trăng và được ăn mừng tràn ngập sôi động tại nhiều quốc gia như Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc, Bắc Triều Tiên, Singapore, Malaysia, Indonesia,… đặc biệt là Việt Nam.

Nguồn gốc ý nghĩa Tết Nguyên Đán là biểu tượng của nền văn minh lúa nước. Trong thời kỳ này, người Đông Á chia thời gian thành 24 tiết khí, mỗi tiết đồng hành với một thời khắc “giao thừa.” Nguyên Đán, được coi là quan trọng nhất, đánh dấu sự khởi đầu của chu kỳ canh tác và gieo trồng mới.

“Tết” được hiểu là “tiết,” và “Nguyên Đán” xuất phát từ chữ Hán, trong đó “nguyên” biểu hiện sự khởi đầu và “đán” là buổi sáng sớm. Nguyên Đán hiểu là “Tết Nguyên Đán,” gọi là Xuân tiết, Tân niên hoặc Nông lịch tân niên trong tiếng Trung hiện đại.

Theo sách lịch sử như “An Nam chí lược” của Lê Tắc và “Kiến văn tiểu lục” của Lê Quý Đôn, người Việt xưa thường tổ chức lễ Tết từ tháng giêng đến tháng 3 âm lịch. Lễ Tết không chỉ là dịp vui mừng và thưởng thức ẩm thực mà còn là thời điểm tham gia các hoạt động giải trí và tập trung vào lễ nghi và tế lễ, đóng vai trò quan trọng trong nền văn hóa của người Việt.

2. Ý nghĩa Tết Nguyên Đán trong văn hóa Việt Nam

Tết Nguyên Đán, một ngày lễ quan trọng nhất trong văn hóa của người Việt Nam, không chỉ là dịp chào đón năm mới theo Âm lịch mà còn là biểu tượng tinh thần đậm chất nhân văn và kí ức lịch sử.

Nguồn gốc ý nghĩa Tết Nguyên Đán đồng thời kể một câu chuyện về tình cảm giao hòa giữa con người và thiên nhiên. Dân gian Việt Nam tin rằng mỗi năm, trời đất giao phối và Tết là khoảnh khắc “giao thừa” của vũ trụ. Như một bản hòa nhạc tuyệt vời, Tết là bản giao hưởng của sự sống, là màn trình diễn luân hồi không ngừng của cuộc sống.

Thậm chí, người Việt còn nhìn nhận Tết Nguyên Đán như một dịp để kính trọng thần linh và những vị thần có liên quan đến mùa màng, như thần Đất, thần Mưa, thần Sấm… Đây không chỉ là lễ hội mà còn là cơ hội để tưởng nhớ và cảm ơn những yếu tố thiên nhiên đã giúp đỡ con người, từ hạt lúa đến trâu bò, từ cây cỏ đến những loài vật. Tết là ngày tôn trọng, kính trọng và biết ơn sự hỗ trợ từ vũ trụ bao la.

Ngày Tết đánh dấu sự giao thoa giữa thế hệ, là dịp đoàn tụ tình cảm gia đình. “Về quê ăn Tết” không chỉ là việc trở về nơi quê hương bản quán mà còn là hành trình hồi tưởng ký ức, gắn bó tình cảm và tri ân tổ tiên. Các truyền thống như khấn vái trước bàn thờ tổ tiên, thăm mộ, hay đơn giản là việc sum họp mọi thế hệ dưới mái nhà ấm cúng tạo nên không khí đặc biệt. Dù cả năm bôn ba khắp mọi phương trời nhưng Tết là dịp để con cháu sum vầy bên mâm cỗ ngày Tết ấm cúng tình thân. 

Ngày Tết đánh thức tình cảm gia đình, mở cánh cửa trái tim cho mối quan hệ xã hội, từ hàng xóm đến bè bạn. Đó là thời điểm mọi góc phố, mỗi ngôi làng trở nên sôi động, tràn ngập tiếng cười, âm nhạc và mùi hương của đồ ăn. Người lớn như trẻ con đều tận hưởng không khí trung thuận và hòa mình vào những hoạt động như dọn dẹp, trang trí nhà cửa, thăm thân và chúc tết nhau. Tết không chỉ là dịp để thưởng thức ẩm thực truyền thống mà còn là cơ hội để cùng nhau chia sẻ niềm vui, nỗi buồn và những ước mơ cho tương lai.

3. Tết Nguyên Đán trong xã hội hiện đại ngày nay

Trong các quốc gia Đông Á, Tết Nguyên Đán vẫn được kỷ niệm, tổ chức nhưng lễ hội vui chơi nhưng dường như giản đơn hơn so với trước kia. Mặc dù vẫn giữ các nghi lễ truyền thống như cúng gia tiên, ăn mâm cỗ đậm đà, nhưng một số nước như Singapore, Malaysia và Indonesia thường tập trung vào hoạt động vui chơi, giải trí và du lịch hơn là những nghi lễ truyền thống. Sự đơn giản này phản ánh xu hướng hiện đại và sự đa dạng trong cách người ta đón mừng Tết Nguyên Đán.

Như vậy, qua bài viết này của Văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam, quý vị đã hiểu thêm về nguồn gốc ý nghĩa Tết Nguyên Đán trong đời sống văn hóa tinh thần của các nước Á Đông, trong đó có Việt Nam chúng ta. Chúng tôi không chỉ là đối tác pháp lý đáng tin cậy mà còn sẵn lòng chia sẻ thông tin về văn hóa xã hội.