Tìm hiểu thực trạng hôn nhân đồng giới ở Việt Nam 2025 

1. Kết hôn đồng giới là gì?

Kết hôn đồng giới (hay kết hôn đồng tính) là hình thức hôn nhân giữa hai người có cùng giới tính. Tức là hai người cùng là nam hoặc cùng là nữ được pháp luật của một quốc gia hoặc vùng lãnh thổ công nhận. Trong quan hệ này, cả hai cá nhân đều có giới tính giống nhau nhưng được phép kết hôn hợp pháp theo các quy định hiện hành của nơi cư trú.

Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đã tiến hành sửa đổi luật hôn nhân nhằm mở rộng quyền kết hôn cho các cặp đôi đồng giới. Mặc dù thực trạng hôn nhân đồng giới ở Việt Nam vẫn còn gây ra nhiều tranh luận do liên quan đến yếu tố văn hóa, tín ngưỡng và giá trị truyền thống. Tuy nhiên, xu hướng công nhận LGBTQ+ đang ngày càng lan rộng. Một số quốc gia tiêu biểu đã chính thức hợp pháp hóa kết hôn đồng giới có thể kể đến như Bỉ, Phần Lan, Đan Mạch và Vương quốc Anh.

2. Khám phá về thực trạng hôn nhân đồng giới ở Việt Nam 

Thực trạng hôn nhân đồng giới ở Việt Nam hiện nay vẫn đang vấp phải nhiều rào cản và chưa được pháp luật chính thức công nhận. Một trong những thách thức lớn nhất là sự kỳ thị ăn sâu trong xã hội đối với cộng đồng LGBTQ+, đặc biệt trong vấn đề hôn nhân.

Các giá trị văn hóa truyền thống và quan niệm gia đình lâu đời thường đề cao mô hình hôn nhân dị tính như một chuẩn mực nhằm duy trì nòi giống. Chính điều này khiến cho hôn nhân đồng giới bị nhìn nhận là trái với đạo lý hoặc không phù hợp với thuần phong mỹ tục.

Tại các khu vực nông thôn, miền núi hoặc vùng sâu vùng xa, quan điểm bảo thủ về giới tính vẫn chiếm ưu thế. Điều này đã dẫn đến việc cộng đồng LGBTQ+ bị cô lập, từ chối hoặc thậm chí bị kỳ thị nặng nề từ người thân, bạn bè và cộng đồng xung quanh. Điều này không chỉ tác động tiêu cực đến đời sống tinh thần mà còn ảnh hưởng đến cơ hội học tập, việc làm và phát triển cá nhân của họ.

Trong những năm gần đây, thực trạng hôn nhân đồng giới ở Việt Nam có chuyển biến tích cực. Nhiều tổ chức xã hội, nhóm hoạt động vì quyền LGBTQ+ đã và đang tích cực tuyên truyền, tổ chức các chiến dịch nâng cao nhận thức nhằm giảm bớt sự kỳ thị. 

Đồng thời, sự lên tiếng ủng hộ từ các cá nhân có ảnh hưởng và sự tham gia của một số tổ chức quốc tế đã góp phần thúc đẩy đối thoại về quyền kết hôn đồng giới. Những nỗ lực này đang tạo nền tảng cho sự thay đổi trong nhận thức xã hội và chính sách pháp lý, mở ra triển vọng tích cực hơn cho cộng đồng LGBTQ+ tại Việt Nam trong tương lai.

3. Quy định về hôn nhân đồng giới tại Việt Nam theo luật định 

Tính đến thời điểm hiện tại, theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, Việt Nam vẫn chưa hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới. Pháp luật hiện hành chỉ công nhận hôn nhân giữa một nam và một nữ.

So với Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000, vốn có quy định rõ ràng cấm kết hôn giữa những người cùng giới tính, thì luật năm 2014 đã có sự thay đổi theo hướng cởi mở hơn. Cụ thể, khoản 2 Điều 8 quy định: “Nhà nước không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính”. Điều này có nghĩa là không còn cấm đoán việc người đồng giới tổ chức kết hôn hoặc sống chung. Tuy nhiên, mối quan hệ này không được pháp luật công nhận như một hôn nhân hợp pháp và cũng không thể đăng ký kết hôn tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Về thực trạng hôn nhân đồng giới ở Việt Nam hiện nay, các cặp đôi LGBTQ+ có thể tổ chức lễ cưới, sống chung và xây dựng cuộc sống gia đình. Tuy nhiên, quyền và nghĩa vụ phát sinh từ hôn nhân theo quy định pháp luật như tài sản chung, con chung, thừa kế… không được đảm bảo.

Mặc dù trong tương lai, cùng với sự phát triển nhận thức xã hội và các phong trào bảo vệ quyền LGBTQ+, khung pháp lý về hôn nhân đồng giới tại Việt Nam có thể từng bước thay đổi. Tuy nhiên, tiến trình này vẫn còn đối mặt với nhiều rào cản. Những rào cản này xuất phát từ các yếu tố như thuần phong mỹ tục, quan điểm văn hóa truyền thống về gia đình, quan niệm sinh học về giới tính cũng như chức năng sinh sản của hôn nhân. Những yếu tố đang được xem là nền tảng duy trì cấu trúc gia đình trong xã hội Việt Nam.

4. Cập nhật các quốc gia công nhận kết hôn đồng giới 

Tính đến thời điểm hiện tại, nhiều quốc gia trên thế giới đã chính thức hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới, cho phép các cặp đôi cùng giới được kết hôn và hưởng đầy đủ quyền lợi pháp lý tương đương với các cặp đôi khác giới.

– Hà Lan là quốc gia tiên phong, trở thành nước đầu tiên trên thế giới công nhận hôn nhân đồng giới vào năm 2001. Sau đó, Bỉ (2003), Tây Ban Nha (2005) và Canada (2005) lần lượt ban hành luật tương tự.

– Nam Phi đi vào lịch sử năm 2006 khi trở thành quốc gia đầu tiên tại châu Phi công nhận quyền kết hôn cho người đồng giới. Trong giai đoạn 2009 – 2010, các nước như Na Uy, Thụy Điển, Bồ Đào Nha và Iceland cũng đã thông qua luật hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới.

– Argentina trở thành quốc gia đầu tiên ở khu vực Mỹ Latinh cho phép hôn nhân đồng giới vào năm 2010.

– Từ 2012 đến 2014, các quốc gia như Đan Mạch, Pháp, New Zealand, Brazil, Uruguay, Anh, xứ Wales và Scotland gia nhập danh sách công nhận quyền kết hôn cho người đồng giới.

– Luxembourg hợp pháp hóa vào 2015, tiếp theo là Colombia vào 2016 thông qua phán quyết của Tòa án Hiến pháp.

– Malta (2017) và Áo (Austria) (2019) cũng đã chính thức công nhận hôn nhân đồng giới.

– Đài Loan đánh dấu một cột mốc lịch sử khi trở thành quốc gia đầu tiên ở châu Á công nhận hôn nhân đồng giới vào năm 2019.

– Gần đây, đến năm 2023, các quốc gia như Thụy Sĩ, Chile và Andorra cũng đã chính thức hợp pháp hóa hình thức hôn nhân này.

Thực trạng hôn nhân đồng giới ở Việt Nam hiện vẫn còn nhiều hạn chế, chưa được pháp luật công nhận và phải đối mặt với định kiến xã hội. Tuy nhiên, cùng với xu hướng hội nhập quốc tế và sự phát triển của xã hội, việc công nhận hôn nhân đồng giới tại Việt Nam không còn là điều xa vời. Đây là một mục tiêu đang dần được thúc đẩy bởi chính cộng đồng và những người ủng hộ bình đẳng giới.