Hướng dẫn xác định quyền nuôi con khi ly hôn

Một trong những vấn đề cấp thiết của các cặp vợ chồng sau khi quyết định ly hôn chính là xác định quyền nuôi con khi ly hôn. Con cái luôn là điều quý báu nhất đối với mỗi bậc làm cha, mẹ; vì vậy những vụ việc tranh chấp quyền nuôi con luôn là vấn đề khó khăn nhất trong hoạt động giải quyết ly hôn. Pháp luật quy định và hướng dẫn như thế nào đối với trường hợp này? Hãy cùng Phan Law Vietnam tìm hiểu ngay trong nội dung bài viết dưới đây.

Nguyên tắc phân định quyền nuôi con khi ly hôn

Chăm sóc và nuôi dưỡng con cái là quyền và nghĩa vụ của mỗi bậc cha, mẹ. Khi cuộc sống hôn nhân không thể tiếp tục, trách nhiệm của cha mẹ vẫn phải đảm bảo về việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con. Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 có hướng dẫn rõ nguyên tắc phân định quyền nuôi con khi ly hôn như sau

“1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”

Chứng minh khả năng nuôi dưỡng, chăm sóc con 

Việc xác định quyền nuôi con ngoài thực hiện theo các nguyên tắc trên còn dựa vào khả năng thực tế của các bên trong tranh chấp. Để đảm bảo nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục tốt nhất cho đứa trẻ, bạn cần chứng minh được những khả năng hiện có của mình cả về mặt vật chất lẫn tinh thần. Ví dụ như:

• Đảm bảo được các điều kiện về vật chất ăn ở, sinh hoạt, điều kiện học tập… Chứng minh về thu nhập ổn định, nơi cư trú, các tài sản hiện có để đáp ứng cho nhu cầu phát triển của con ở hiện tại và tương lai
• Chứng minh được bạn có thể đáp ứng các điều kiện về tinh thần như: có đủ thời gian để chăm sóc, dạy dỗ, tạo điều kiện cho bé phát triển tâm lý đúng lứa tuổi. Về nhân cách đạo đức, tình cảm dành cho con từ trước đến nay, luôn quan tâm và chăm sóc con cái.
• Chứng minh về điều kiện chăm sóc con trong môi trường phù hợp.

Thay đổi quyền nuôi con sau khi ly hôn

Trong trường hợp quyền nuôi con không thuộc về bạn sau khi ly hôn, tuy nhiên bạn vẫn muốn giành lại quyền này để cung cấp cho con mình các chế độ chăm sóc, giáo dục tốt nhất; bạn vẫn có thể thực hiện thủ tục yêu cầu Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con. Thủ tục này sẽ được tiến hành trên các nguyên tắc quy định tại Điều 84 Luật Hôn nhân và gia đình 2014:

“2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:

a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;
b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.

4. Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.

5. Trong trường hợp có căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này thì trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:

a) Người thân thích;

b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;

c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;

d) Hội liên hiệp phụ nữ.”

Kết quả phân định quyền nuôi con khi ly hôn dựa trên nhiều yếu tố khác nhau từ cá nhân của các bên cha mẹ, lẫn những mối quan hệ trong đời sống hàng ngày của hai bên.