Xác định quyền tài sản và quyền nuôi con khi ly hôn

Hôn nhân chấm dứt sẽ kéo theo rất nhiều hệ lụy khác nhau. Các vấn đề được quan tâm nhiều nhất khi ly hôn chính là việc xác định lại quyền sở hữu của mỗi người đối với khối tài sản chung gầy dựng được trong thời kỳ hôn nhân. Đồng thời là vấn đề về quyền nuôi dưỡng, chăm sóc con chung sau khi kết thúc hôn nhân.

Ly hôn là thủ tục như thế nào?

Ly hôn là thủ tục chấm dứt hôn nhân theo quyết định hoặc bản án của Tòa án nhân dân có thẩm quyền. Tùy vào trường hợp cụ thể của tình trạng hôn nhân, bạn có thể tiến hành thủ tục đơn phương ly hôn hoặc thuận tình ly hôn. 

Thủ tục đơn phương ly hôn

Đơn phương ly hôn hay chính xác là ly hôn theo yêu cầu một bên, trường hợp này được quy định tại Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 như sau:

“1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

2. Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn.

3. Trong trường hợp có yêu cầu ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật này thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia.”

Thủ tục thuận tình ly hôn

Thuận tình ly hôn hiểu đơn giản là thủ tục hôn nhân dựa trên quyết định đồng thuận đến từ cả hai phía vợ, chồng. Trường hợp này cũng được pháp luật định nghĩa cụ thể tại Điều 55 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

“Trong trường hợp vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn; nếu không thỏa thuận được hoặc có thỏa thuận nhưng không bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án giải quyết việc ly hôn.”

Chia tài sản chung khi ly hôn

Mối quan hệ hôn nhân chấm dứt đồng nghĩa với việc chấm dứt các quan hệ chung về tài sản và con cái phát sinh trong thời kỳ hôn nhân. Để có thể đảm bảo được quyền và lợi ích chính đáng của các bên sau khi chấm dứt quan hệ hôn nhân, pháp luật có quy định nền về nguyên tắc phân chia tài sản chung tại khoản 2 Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 như sau:

“2. Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

a) Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;

b) Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;

c) Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;

d) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.”

Xác định quyền nuôi dưỡng, chăm sóc con cái sau ly hôn

Nuôi dưỡng và chăm sóc con cái không chỉ là quyền mà còn là nghĩa vụ của cha mẹ đối với con cái. Trong trường hợp ly hôn, cha, mẹ vẫn phải đảm bảo thực hiện nghĩa vụ của mình với con cái đầy đủ nhất. Theo quy định tại Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng con cái sau ly hôn thực hiện như sau:

“1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”