Chế độ tài sản vợ chồng trong hôn nhân là gì?

Để hiểu rõ nhất về chế độ tài sản vợ chồng trong đời sống hôn nhân là gì, bạn cần hiểu được rằng mối quan hệ tài sản giữa vợ và chồng. Quan hệ tài sản giữa vợ và chồng là một khía cạnh hết sức quan trọng trong đời sống hôn nhân. Đây là cơ sở cho vợ chồng cùng nhau xây dựng kinh tế, đáp ứng các nhu cầu thiết yếu về vật chất lẫn tinh thần để mang đến một cuộc sống hạnh phúc, qua đó góp phần đảm bảo cho gia đình thực hiện các chức năng xã hội của nó một cách hiệu quả.

Khái niệm về chế độ tài sản vợ chồng

Khi bắt đầu cuộc sống hôn nhân, vợ chồng phải cùng nhau tạo ra của cải vật chất thông qua nhiều phương thức khác nhau như lao động, sản xuất, kinh doanh… để đảm bảo nhu cầu thiết yếu của gia đình. Vì vậy, giữa vợ chồng tồn tại hai mối quan hệ là quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản. Các vấn đề xoay quanh mối quan hệ tài sản vợ chồng bao gồm chính là cơ sở xác định cho chế độ tài sản vợ chồng trong hôn nhân là gì. Cụ thể có những nội dung như:

• Căn cứ xác định khối tài sản là tài sản chung vợ chồng hay tài sản riêng của vợ, tài sản riêng của chồng; 
• Quyền và nghĩa vụ của vợ, chồng đối với từng khối tài sản; 
• Việc chia tài sản chung của vợ chồng trong từng trường hợp nhất định; 
• Quyền và nghĩa vụ của vợ, chồng khi xác lập giao dịch liên quan đến tài sản với người thứ ba. 

Như vậy, chế độ tài sản vợ chồng có thể hiểu đơn giản là tổng hợp những quy định pháp lý để điều chỉnh những mối quan hệ về tài sản vợ, chồng phát sinh trong thời kỳ hôn nhân.

Chế độ tài sản theo thỏa thuận vợ chồng

Chế độ tài sản theo thỏa thuận trong hôn nhân là gì? Chế độ tài sản dựa trên sự thỏa thuận của vợ chồng hay còn gọi là chế độ tài sản ước định được xác định trên cơ sở tự thỏa thuận về quan hệ tài sản của vợ chồng. Sự thỏa thuận này phải được xác lập bằng văn bản (còn gọi là hôn ước) có nội dung cụ thể về thỏa thuận tài sản, quyền sở hữu tài sản có trước, sau khi kết hôn, cũng như việc phân chia tài sản khi hôn nhân chấm dứt.

Theo quy định tại Điều 47 Luật Hôn nhân và gia đình 2014: “Trong trường hợp hai bên kết hôn lựa chọn chế độ tài sản theo thỏa thuận thì thỏa thuận này phải được lập trước khi kết hôn, bằng hình thức văn bản có công chứng hoặc chứng thực. Chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận được xác lập kể từ ngày đăng ký kết hôn.”

Chế độ tài sản vợ chồng theo quy định pháp luật

Không phải cặp vợ chồng nào cũng thỏa thuận trước về vấn đề tài sản trong thời kỳ hôn nhân, hoặc cũng có trường hợp thỏa thuận của vợ chồng bị vô hiệu do vi phạm các quy định của pháp luật. Vì vậy, pháp luật đã dự liệu các quy định cụ thể nhằm điều chỉnh các quan hệ sở hữu tài sản của vợ chồng khi vợ chồng không thỏa thuận hay thỏa thuận bị vô hiệu.

Chế độ tài sản pháp định, hay chính xác hơn là chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định được thực hiện theo quy định tại các điều từ Điều 33 đến Điều 46 và từ Điều 59 đến Điều 64 của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Các quy định này quy định cụ thể về các quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng đối với khối tài sản chung cũng như tài sản riêng của mỗi bên, đảm bảo được tính tất yếu khách quan cũng như đặc thù của quan hệ sở hữu tài sản vợ, chồng. 

Việc hiểu rõ chế độ tài sản vợ chồng trong hôn nhân là gì giúp các cặp vợ chồng xác định được rõ ràng hơn quyền lợi, nghĩa vụ của mình đối với bản thân, và với mối quan hệ hôn nhân. Chế độ tài sản vợ chồng cũng chính là cơ sở pháp lý để giải quyết tranh chấp trong quan hệ tài sản giữa vợ chồng với nhau hoặc với người thứ ba tham gia giao dịch liên quan đến tài sản vợ chồng, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng cho các bên vợ, chồng hoặc người thứ ba.