Những vấn đề về luật ly hôn chia tài sản chung

Luật ly hôn chia tài sản có thể hiểu là những quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình điều chỉnh các vấn đề về chia tài sản khi ly hôn. Đây là cơ sở để Tòa án có thẩm quyền giải quyết khi tranh chấp ly hôn xảy ra. Vậy những vấn đề về luật ly hôn chia tài sản chung sẽ được cụ thể như thế nào?

1. Tài sản chung của vợ chồng được quy định như thế nào?

Theo quy định tại Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản chung của hai vợ chồng được xác định là:

“Điều 33. Tài sản chung của vợ chồng

1. Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.

2. Tài sản chung của vợ chồng thuộc sở hữu chung hợp nhất, được dùng để bảo đảm nhu cầu của gia đình, thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng.

3. Trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung.”

2. Nguyên tắc chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn

Theo quy định của pháp luật Hôn nhân và Gia đình 2014, có 02 trường hợp để chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn, cụ thể:

• Trường hợp chế độ tài sản vợ chồng theo thỏa thuận: Trong trường hợp này, vợ chồng sẽ tự thỏa thuận về khối tài sản chung do hai người sở hữu. Tài sản chung sẽ được xác định theo căn cứ tại Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.
• Trường hợp chế độ tài sản theo luật định: Nếu hai người không thể thỏa thuận được hoặc thỏa thuận không rõ ràng về việc chia tài sản thì có thể yêu cầu Tòa án giải quyết. Theo đó, Tòa án sẽ giải quyết theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều 59 và các Điều 60, 61, 62, 62 và 64 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.

3. Những vấn đề về luật ly hôn chia tài sản chung

Đối với luật ly hôn chia tài sản chung sẽ có 03 trường hợp cụ thể. Sau đây bài viết sẽ phân tích về những vấn đề đó.

3.1. Chia tài sản trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình

Trong trường hợp này, nếu tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung mà không thể xác định được thì vợ hoặc chồng sẽ được chia một phần trong khối tài sản chung của gia đình. Điều này được căn cứ dựa trên công sức đóng góp của vợ chồng trong việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung đó. Việc phân chia tài sản chung này có thể do sự thỏa thuận của các bên. Tuy nhiên, nếu không thể thỏa thuận dẫn tới tranh chấp tài sản ly hôn thì Tòa án sẽ giải quyết.

Bên cạnh đó, nếu vợ chồng sống chung với gia đình mà tài sản của hai vợ chồng thuộc khối tài sản chung của gia đình có thể xác định được thì sẽ phân chia theo phần sau khi ly hôn. Việc chia tài sản khi ly hôn sẽ căn cứ theo quy định tại Điều 59 của Luật này.

3.2. Chia quyền sử dụng đất của vợ chồng khi ly hôn

Khi chia quyền sử dụng đất của vợ chồng đối với trường hợp đó thuộc khối tài sản chung thì sẽ được thực hiện như sau:

• Đối với đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản, nếu các bên có nhu cầu và điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì chia theo thỏa thuận của hai bên. Tuy nhiên, nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết theo Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.
• Đối với đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản chung với hộ gia đình, khi ly hôn phần sử dụng đất của vợ chồng sẽ được tách ra và phân chia theo quy định trên.
• Đối với đất nông nghiệp trồng cây lâu năm, đất lâm nghiệp,… sẽ chia theo quy định tại Điều 59 của Luật này.
• Đối với các loại đất khác được phân chia theo quy định của pháp luật đất đai.

3.3. Chia tài sản chung vợ chồng đưa vào kinh doanh

Theo quy định tại Điều 64 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, trong quá trình hoạt động kinh doanh, hai vợ chồng có đưa tài sản nhằm phục vụ mục đích này mà đến khi ly hôn cũng sẽ có quyền được nhận tài sản đó. Đồng thời, phải thanh toán cho bên còn lại phần giá trị tài sản mà họ được hưởng, trừ trường hợp pháp luật về kinh doanh có quy định khác.

4. Luật ly hôn chia tài sản có thể áp dụng khi đã ly hôn nhiều năm hay không?

Theo quy định tại Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 và khoản 1 Điều 7 Thông tư liên tịch số 01 năm 2016, vợ chồng hoàn toàn có quyền tự thỏa thuận với nhau về phân chia tài sản khi ly hôn. Do đó, khi đã ly hôn nhiều năm mà các bên muốn chia khối tài sản chung đều có thể tự thỏa thuận và đây là quyền của hai người. Tuy nhiên, nếu không thể thỏa thuận hoặc thỏa thuận không rõ ràng, hai người có thể yêu cầu Tòa án giải quyết.