Chia tài sản khi ly hôn cần thực hiện lúc nào?

Khi hôn nhân tan vỡ, vợ chồng phải thực hiện thủ tục ly hôn để chấm dứt mối quan hệ hôn nhân này. Việc chia tài sản khi ly hôn, phân chia quyền nuôi con…là các vấn đề quan trọng mà hai bên cần phải giải quyết khi quyết định thực hiện thủ tục ly hôn. Tùy từng trường hợp, vợ chồng sẽ thỏa thuận hoặc nhờ pháp luật can thiệp, giải quyết về vấn đề tài sản hôn nhân này. 

1. Thời điểm chia tài sản khi ly hôn

Để xác định chính xác thời điểm cần chia tài sản khi ly hôn, bạn cần biết mình sẽ làm thủ tục ly hôn dưới hình thức nào, chế độ tài sản mà vợ chồng đang áp dụng là gì?

1.1 Các hình thức ly hôn hiện hành

Pháp luật hiện hành quy định hai hình thức ly hôn, đó là: Đơn phương ly hôn và thuận tình ly hôn.

Trường hợp đơn phương ly hôn: thông thường vợ chồng sẽ chưa thể thỏa thuận được với nhau về vấn đề ly hôn cũng như các vấn đề liên quan như chia tài sản, xác định người nuôi con… Vì vậy, trường hợp này thông thường thời điểm chia tài sản sẽ nằm trong thủ tục ly hôn tại Tòa án, hoặc trở thành vụ tranh chấp tài sản sau khi ly hôn.

Trường hợp thuận tình ly hôn: Để thực hiện thủ tục thuận tình ly hôn, ngay từ khi muốn bắt đầu thủ tục, vợ chồng cần thỏa thuận trước với nhau về vấn đề phân chia tài sản như thế nào. Vì vậy, trường hợp này thông thường các cặp vợ chồng sẽ phân chia tài sản trước khi có quyết định ly hôn chính thức từ tòa án. Trong trường hợp chưa thỏa thuận được trước khi ly hôn, việc chia tài sản cũng sẽ trở thành một vụ tranh chấp khác sau ly hôn được tòa án thụ lý giải quyết nếu có yêu cầu từ phía vợ, chồng.

1.2 Chế độ tài sản của vợ chồng

Luật Hôn nhân và gia đình 2014 công nhận hai chế độ tài sản vợ chồng là chế độ tài sản ước định và chế độ tài sản pháp định.

Chế độ tài sản pháp định là những dự liệu, quy định pháp lý của pháp luật để điều chỉnh quan hệ tài sản vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân và khi ly hôn đối với những cặp vợ chồng chưa có thỏa thuận trước. 

Chế độ tài sản ước định còn được gọi là chế độ tài sản theo thỏa thuận vợ chồng. Thỏa thuận này được vợ chồng đồng lòng với nhau kể cả vấn đề chia tài sản khi thực hiện ly hôn. Vì vậy nếu vợ chồng bạn đang áp dụng chế độ tài sản này, thời điểm chia tài sản đã được quyết định ngay từ khi bắt đầu hôn nhân.

2. Nguyên tắc chia tài sản chung khi ly hôn

Nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn được áp dụng cho các cặp vợ chồng áp dụng chế độ tài sản pháp định và chưa thống nhất thỏa thuận được với nhau về vấn đề này, hoặc thỏa thuận bị vô hiệu. Nguyên tắc xử lý đối với tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn được quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình 2014:

“2. Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

a) Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;

b) Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;

c) Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;

d) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.

2. Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.”