Quyền thừa kế là quyền như thế nào?

Quyền thừa kế bao gồm quyền của cá nhân hay tổ chức được tự do quyết định để lại phần tài sản của mình cho chủ thể khác, và quyền được hưởng di sản thừa kế theo quy định pháp luật Dân sự. Để hiểu hơn về các cách thức để thừa kế và nhận thừa kế theo pháp luật hiện hành, bạn có thể tham khảo ngay những nội dung trong bài viết dưới đây của Phan Law Vietnam.

Thừa kế di chúc và thừa kế theo pháp luật

Tổ chức, cá nhân có quyền để thừa kế thừa kế cho chủ thể khác. Quyền thừa kế được hướng dẫn tại Điều 609 Bộ Luật Dân sự 2015 như sau:

“Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.

Người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc.”

Di chúc thể hiện ý chí của người để thừa kế và được pháp luật tôn trọng, bảo hộ. Trong trường hợp người chết không để lại di chúc, pháp luật vẫn có những quy định hướng dẫn về việc phân chia di sản theo hàng thừa kế để đảm bảo quyền lợi, lợi ích của những người liên quan đối với di sản mà người chết để lại. Ngoài trường hợp không có di chúc, những trường hợp sau đây cũng sẽ được áp dụng quy định về thừa kế theo pháp luật.

• Di chúc không hợp pháp
• Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế
• Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
• Phần di sản không được định đoạt trong di chúc
• Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật
• Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Di tặng khác có được xem là một loại quyền thừa kế?

Di tặng là một trường hợp đặc biệt của thừa kế, được hiểu là việc người lập di chúc dành một phần di sản để tặng cho người khác. Di sản được di tặng phải ghi rõ trong di chúc.

Điểm khác biệt của việc di tặng đối với hoạt động hưởng thừa kế khác được thể hiện ở nghĩa vụ của người nhận di tặng. Cụ thể, theo quy định tại khoản 3 Điều 646 Bộ luật Dân sự 2015: 

“3. Người được di tặng không phải thực hiện nghĩa vụ tài sản đối với phần được di tặng, trừ trường hợp toàn bộ di sản không đủ để thanh toán nghĩa vụ tài sản của người lập di chúc thì phần di tặng cũng được dùng để thực hiện phần nghĩa vụ còn lại của người này.”

Thứ tự ưu tiên thanh toán đối với di sản thừa kế

Tổ chức, cá nhân nhận di sản thừa kế đồng thời phải thực hiện các nghĩa vụ trên khối di sản mà mình nhận được. Ngoài ra, khối di sản để lại của người chết cũng cần đảm bảo thực hiện được đầy đủ các nghĩa vụ tài sản mà người chết chưa hoàn thành. Do đó, thứ tự ưu tiên thanh toán đối với thừa kế phải thực hiện theo quy định tại Điều 658 Bộ Luật Dân sự 2015 trước khi thực hiện chia di sản:

1. “Chi phí hợp lý theo tập quán cho việc mai táng.
2. Tiền cấp dưỡng còn thiếu.
3. Chi phí cho việc bảo quản di sản.
4. Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ.
5. Tiền công lao động.
6. Tiền bồi thường thiệt hại.
7. Thuế và các khoản phải nộp khác vào ngân sách nhà nước.
8. Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân.
9. Tiền phạt.
10. Các chi phí khác.”