Thủ tục ly hôn đơn phương vắng mặt

Trong những trường hợp, vì lý do khách quan lẫn chủ quan mà vợ hoặc chồng không thể có mặt tại phiên Tòa giải quyết ly hôn đơn phương để giải quyết thủ tục ly hôn. Vậy câu hỏi đặt ra là khi ly hôn đơn phương vắng mặt thì phiên Tòa có thể được diễn ra hay không? Và nếu được thì thủ tục ly hôn đơn phương vắng mặt diễn ra như thế nào?

1. Ly hôn đơn phương vắng mặt

Sự vắng mặt của nguyên đơn tại Tòa Bộ luật dân sự Tố tụng năm 2015 quy định:

• Nguyên đơn phải có mặt tại phiên tòa theo giấy triệu tập của Tòa án. Nếu vắng mặt lần thứ nhất có lý do chính đáng thì phiên tòa sẽ được tạm hoãn lại.
• Nguyên đơn được triệu tập lần thứ 2 nhưng vẫn vắng mặt thì được cho là từ bỏ vụ khởi kiện và Tòa án sẽ đình chỉ vụ án. Nếu trong thời gian khởi kiện vẫn còn nguyên đơn có quyền khởi kiện lại vụ án.

Theo quy định tại Điều 228: Xét xử trong trường hợp đương sự, người bảo vệ quyền và lợi ích của đương sự vắng mặt tại phiên tòa.

“Tòa án vẫn tiến hành xét xử vụ án trong các trường hợp sau đây:

1. Nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan và người đại diện của họ vắng mặt tại phiên tòa có đơn đề nghị Tòa án xét xử vắng mặt.

2. Nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vắng mặt tại phiên tòa nhưng có người đại diện tham gia phiên tòa.

3. Các trường hợp quy định tại các điểm b, c, d và đ khoản 2 Điều 227 của Bộ luật này.”

2. Thủ tục ly hôn đơn phương vắng mặt

2.1. Giai đoạn thụ lý vụ án

Sau khi nhận được đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo, nếu thấy vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án thì Thẩm phán phải thông báo ngay cho người khởi kiện biết để họ đến Tòa án làm thủ tục nộp tiền tạm ứng án phí. Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày thụ lý vụ án, Thẩm phán phải thông báo bằng văn bản cho nguyên đơn, bị đơn đến việc giải quyết vụ án.

Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 có quy định về quyền và nghĩa vụ của đương sự, cụ thể tại Điều 70 như sau: ”Đương sự phải có nghĩa vụ tham gia các phiên hòa giải, phiên tòa, phiên họp cho Tòa án tiến hành; Phải có mặt theo giấy triệu tập của Tòa án và chấp hành quyết định của Tòa án trong quá trình giải quyết vụ việc…..”

2.2. Giai đoạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm

Trong quá trình chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án, Tòa án sẽ tổ chức các buổi hòa giải để hai bên vợ chồng thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án. Trường hợp nguyên đơn được triệu tập hợp lệ lần thứ 2 mà vẫn vắng mặt, không có đơn xin xét xử vắng mặt vì sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan thì Tòa án đình chỉ giải quyết vụ án ly hôn.

Ngược lại, nếu bị đơn được triệu tập hợp lệ lần thứ 2 mà vẫn vắng mặt thì thuộc trường hợp không tiến hành hòa giải được. Tòa án mở phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và đưa vụ án ra xét xử, tiến hành thủ tục ly hôn như luật định.

2.3. Giai đoạn xét xử sơ thẩm vụ án:

Khi vụ án được đưa ra xét xử thì đương sự phải có mặt tại phiên Tòa. Trường hợp đương sự ly hôn vắng mặt thì giải quyết theo quy định của Điều 27 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 như sau:

Tòa án triệu tập hợp lệ lần thứ nhất, đương sự phải có mặt tại phiên tòa; nếu có người vắng mặt thì Hội đồng xét xử phải hoãn phiên tòa trừ trường hợp người đó có đơn đề nghị xét xử vắng mặt.

Tòa án triệu tập hợp lệ lần thứ hai, đương sự phải có mặt tại phiên tòa, trừ trường hợp có đơn đề nghị xét xử vắng mặt; nếu vắng mặt vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan thì Tòa án có thể hoãn phiên tòa, nếu không vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan thì xử lý như sau:

• Nguyên đơn vắng mặt thì bị coi là từ bỏ việc khởi kiện và Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án đối với yêu cầu khởi kiện của người đó, trừ trường hợp có đơn đề nghị xét xử vắng mặt;
• Bị đơn không có yêu cầu phản tố vắng mặt thì Tòa án tiến hành xét xử vắng mặt họ;
• Bị đơn có yêu cầu phản tố vắng mặt thì bị coi là từ bỏ yêu cầu phản tố và Tòa án quyết định đình chỉ giải quyết đối với yêu cầu phản tố, trừ trường hợp bị đơn có đơn đề nghị xét xử vắng mặt.

Trên thực tế, có rất nhiều trường hợp vì những lý do khách quan mà cả nguyên đơn, bị đơn trong vụ án đều ly hôn vắng mặt nhưng có Đơn xin xét xử vắng mặt yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn. Căn cứ theo quy định của pháp luật hiện hành, Tòa án sẽ căn cứ vào tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ để xét xử vắng mặt các đương sự.