Văn bản từ chối nhận di sản năm 2024 theo luật định

Trên hành trình pháp lý, việc từ chối nhận di sản có thể là một quyết định khó khăn và nhạy cảm. Trong năm 2024, theo luật định, các quy định về việc từ chối nhận di sản đã được cập nhật và điều chỉnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về văn bản từ chối nhận di sản theo luật định mới nhất, các yếu tố cần xem xét và quy trình thực hiện, nhằm giúp các cá nhân hiểu rõ hơn về quyền và trách nhiệm của mình trong tình huống này. Bằng cách này, chúng ta sẽ có cái nhìn tổng quan và chi tiết về quy trình pháp lý này, từ đó giúp người đọc chuẩn bị và đưa ra quyết định phù hợp với tình huống cá nhân của mình.

1. Di sản là gì?

Căn cứ Điều 612 Bộ Luật Dân sự, di sản: bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác. Như vậy, di sản là toàn bộ tài sản thuộc quyền sở hữu của cá nhân mà họ để lại sau khi chết bao gồm vật, tiền, giấy tờ định giá được bằng tiền, quyền tài sản…

Căn cứ Điều 613 Bộ Luật Dân sự thì người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết.

Trường hợp người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

2. Mẫu văn bản từ chối nhận di sản thừa kế

Các bạn có thể tham khảo phần hướng dẫn cách viết mẫu văn bản từ chối nhận di sản. Các bạn lưu ý kê khai chính xác theo hướng dẫn nhé. 

(1) Mục “Tại”: Đây là địa chỉ nơi lập Văn bản từ chối nhận di sản thừa kế. Có thể là nhà riêng của người yêu cầu, hoặc có thể tại trụ sở Văn phòng/Phòng công chứng.

(2) Mục “chúng tôi gồm”: Mục này nếu người từ chối nhận di sản thừa kế là một người thì chỉ ghi là “tôi là…” kèm tên, năm sinh, số CMND/CCCD hoặc hộ chiếu kèm ngày tháng và cơ quan cấp, hộ khẩu thường trú…

(3) Mục “Là…” ghi mối quan hệ giữa người từ chối nhận di sản thừa kế và người để lại di sản thừa kế.

(4) Ghi thông tin của người để lại di sản thừa kế. Căn cứ theo Giấy chứng tử, trích lục khai tử để khai ngày tháng năm người để lại di sản chết, ngày cấp của các giấy tờ nêu trên…

(5) Mục này liệt kê đầy đủ số tài sản mà người từ chối nhận di sản thừa kế được hưởng. Tài sản phải là những loại có giấy tờ sở hữu, có đăng ký quyền sở hữu.

3. Điều kiện để người thừa kế được quyền từ chối nhận di sản

Tuy việc từ chối nhận di sản thừa kế không nhằm mục đích tránh trách nhiệm tài sản từ người đã qua đời, nhưng căn cứ Điều 620  Bộ luật Dân sự 2015 quy định về từ chối nhận di sản, người thừa kế vẫn phải tuân thủ các điều kiện sau:

• Phải là người được quyền nhận di sản theo di chúc hoặc theo quy định của pháp luật;
• Phải lập văn bản từ chối theo quy định của luật pháp và gửi đến người quản lý di sản hoặc các thừa kế khác;
• Phải hoàn thành trước thời điểm phân chia di sản.

4. Trình tự, thủ tục từ chối nhận di sản

Trình tự thủ tục bao gồm hồ sơ cần chuẩn bị, quy trình giải quyết văn bản từ chối nhận di sản của cơ quan có thẩm quyền.

4.1. Hồ sơ

Để chuẩn bị hồ sơ từ chối nhận di sản thừa kế, theo quy định của Điều 59 trong Luật Công chứng 2014, cần có các tài liệu sau:

• Phiên bản dự thảo văn bản từ chối nhận di sản (nếu đã có).
• Bản sao các giấy tờ tùy thân hoặc các giấy tờ pháp lý khác chứng minh danh tính, còn hiệu lực.
• Bản sao giấy chứng tử của người đến quá đời.
• Bản sao tờ di chúc nếu áp dụng, hoặc các giấy tờ liên quan chứng minh quan hệ giữa người để lại tài sản và người yêu cầu công chứng theo quy định của pháp luật về thừa kế.
• Bản sao giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc các tài liệu thay thế khác được pháp luật quy định liên quan đến tài sản cụ thể (cần xuất trình kèm bản chính để đối chiếu).

4.2. Cơ quan có thẩm quyền xử lý văn bản từ chối nhận di sản

Hiện tại, thủ tục liên quan đến việc từ chối nhận di sản thừa kế vẫn tiến hành truyền thống, không có hình thức trực tuyến, và được thực hiện bằng cách nộp trực tiếp tại cơ quan có thẩm quyền theo địa chỉ đăng ký cư trú.

Cơ quan thực hiện thủ tục: UBND xã, phường, thị trấn (theo điểm g, khoản 2 Điều 5 Nghị định 23/2015/NĐ-CP).

Người yêu cầu chứng thực cần chuẩn bị 01 bộ hồ sơ yêu cầu chứng thực theo quy định.

Người thực hiện chứng thực hoặc người tiếp nhận hồ sơ tại bộ phận một cửa, một cửa liên thông sẽ kiểm tra hồ sơ yêu cầu chứng thực. Nếu hồ sơ đủ và hợp lệ, thì người từ chối nhận di sản cần phải đảm bảo có ý thức, sự tự nguyện và đủ năng lực hành vi dân sự tại thời điểm chứng thực. Trường hợp hồ sơ còn thiếu sót, người yêu cầu sẽ được thông báo để bổ sung. Nếu không thể thực hiện từ chối, hồ sơ sẽ được trả lại và lý do được giải thích.

Người từ chối nhận di sản phải ký tại trụ sở hoặc ngoài trụ sở hành nghề công chứng trước mặt người thực hiện chứng thực. Nếu văn bản từ chối có nhiều trang, người yêu cầu phải ký từng trang. Trường hợp nếu không thể ký, có thể điểm chỉ; hoặc nếu không đọc, không nghe, không ký được, không điểm chỉ được, cơ quan sẽ chỉ định 02 người làm chứng theo quy định.

Người làm chứng phải đủ năng lực và không có liên quan đến văn bản từ chối. Lời chứng sẽ được ghi lại theo mẫu quy định.

Việc chứng thực bản sao, chữ ký, hợp đồng, giao dịch về tài sản, di chúc không phụ thuộc vào nơi cư trú của người yêu cầu, theo quy định của Điều 5 Nghị định 23/2015/NĐ-CP.

4.3. Thời hạn xử lý

Thời gian giải quyết không vượt quá 02 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ yêu cầu chứng thực. Tuy nhiên, có thể kéo dài theo thỏa thuận bằng văn bản với người yêu cầu chứng thực. Trong trường hợp kéo dài, cơ quan sẽ ghi phiếu hẹn và chỉ rõ thời gian gửi trả kết quả cho người yêu cầu.

4.4. Phí, lệ phí

Theo Thông tư 257/2016/TT-BTC, lệ phí cho việc chứng thực văn bản từ chối nhận di sản là 20.000 đồng. Mức thù lao công chứng được thỏa thuận giữa cơ quan hành nghề và người yêu cầu, nhưng không được vượt quá mức trần do UBND cấp tỉnh quy định, theo Điều 67 Luật Công chứng 2014.

Như vậy, thông qua bài viết trên, Quý vị đã hiểu được thế nào là di sản, mẫu văn bản từ chối nhận di sản và trình tự, thủ tục xử lý văn bản từ chối nhận di sản theo quy định pháp luật 2024. Hy vọng bài viết hữu ích với quý vị. Nếu còn điều gì thắc mắc, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi nhé.