Địa điểm và thủ tục ly hôn với người nước ngoài tại Việt Nam

Với sự hội nhập giao lưu văn hóa giữa Việt Nam và các quốc gia khác trên thế giới hiện nay, tình trạng kết hôn và ly hôn với người nước ngoài không còn là chuyện quá xa lạ. Tuy nhiên, đây cũng trở thành vấn đề khó khăn cho nhiều người bởi thủ tục ly hôn có yếu tố nước ngoài tương đối phức tạp. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn về thủ tục ly hôn với người nước ngoài tại Việt Nam.

1. Điều kiện để thực hiện thủ tục ly hôn với người nước ngoài tại Việt Nam

Về cơ bản, điều kiện để thực hiện thủ tục ly hôn với người nước ngoài cũng tương tự như ly hôn trong nước. Đối với trường hợp thuận tình, Tòa án sẽ xem xét đến tính tự nguyện của hai vợ chồng quy định tại Điều 55 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Tuy nhiên, đối với trường hợp đơn phương ly hôn, các điều kiện cần có là:

• Hòa giải không thành.
• Có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

Bên cạnh đó, một số trường hợp đặc biệt, Tòa vẫn tiến hành giải quyết nếu vụ án ly hôn đó bao gồm các tiêu chí như:

• Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn.
• Trong trường hợp có yêu cầu ly hôn của cha, mẹ, người thân thích khác của người bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ hành vi thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tinh thần, tính mạng của người kia.

2. Hồ sơ ly hôn với người nước ngoài phải chuẩn bị những gì?

Trước khi thực hiện thủ tục ly hôn, chuẩn bị hồ sơ là bước căn bản. Theo đó, với trường hợp ly hôn có yếu tố nước ngoài, các tài liệu cần có bao gồm:

• Đơn xin ly hôn.
• Bản chính Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn.
• Giấy tờ chứng thực cá nhân như Chứng minh nhân dân/ Căn cước công dân/ Hộ chiếu/ Hộ khẩu của hai vợ chồng.
• Bản sao Giấy khai sinh của con (Nếu đã có con).
• Bản sao chứng thực, chứng từ về quyền sở hữu tài sản (Nếu có xảy ra tranh chấp về tài sản và yêu cầu Tòa án giải quyết).
• Hồ sơ tài liệu chứng minh một bên đang ở nước ngoài (Nếu có).

Tuy nhiên, cần lưu ý, trong trường hợp hai bên đăng ký kết hôn theo pháp luật nước ngoài nhưng lại ly hôn tại Việt Nam thì Giấy đăng ký kết hôn phải được hợp thức hóa lãnh sự. Đồng thời, phải làm thủ tục ghi chú vào sổ đăng ký tại Sở Tư pháp rồi mới nộp đơn xin ly hôn tại Tòa án.

3. Nộp hồ sơ ly hôn với người nước ngoài ở đâu?

Xác định thẩm quyền giải quyết của Tòa án đóng vai trò quan trọng cho quá trình nộp đơn và giải quyết vụ việc hoặc vụ án ly hôn của các cặp vợ chồng. Theo đó, tại khoản 3 Điều 35 và Điều 37 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, đối với trường hợp ly hôn có yếu tố nước ngoài, thẩm quyền giải quyết sẽ thuộc về Tòa án nhân dân cấp tỉnh.

Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng sẽ có trường hợp đặc biệt. Vấn đề này được quy định tại khoản 4 Điều 35 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Như vậy, nếu việc ly hôn diễn ra giữa công dân Việt Nam cư trú ở khu vực biên giới với công dân nước láng giềng cùng cư trú ở khu vực biên giới Việt Nam thì thẩm quyền lại thuộc về Tòa án nhân dân cấp huyện.

4. Thủ tục ly hôn với người nước ngoài được thực hiện thế nào?

Đối với trường hợp ly hôn có yếu tố nước ngoài, về cơ bản thủ tục sẽ tương tự như ly hôn trong nước. Theo đó, vợ, chồng hoặc cả hai sẽ tiến hành với quy trình sau:

Bước 1: Nộp hồ sơ ly hôn

Sau khi chuẩn bị đầy đủ các tài liệu cần phải có trong hồ sơ ly hôn, người yêu cầu sẽ nộp đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền để xử lý. Về thẩm quyền giải quyết đã được xác định như phần trên.

Bước 2: Xem xét và xử lý hồ sơ

Trong thời hạn từ 7 – 15 ngày, kể từ khi hồ sơ được tiếp nhận, Tòa án tiến hành kiểm tra hồ sơ. Nếu hồ sơ còn thiếu sót hoặc không đảm bảo tính hợp lệ, Tòa sẽ trả hồ sơ và thông báo cụ thể những nội dung cần sửa đổi, bổ sung.

Trong trường hợp hồ sơ hợp lệ, đáp ứng các điều kiện đặt ra thì sẽ gửi thông báo tạm ứng án phí cho người yêu cầu. Căn cứ tại Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 thì mức án phí sơ thẩm trong vụ việc ly hôn là 300.000 đồng trong trường hợp không có tranh chấp về tài sản. Theo đó, người nộp đơn phải nộp tiền tạm ứng án phí dân sự tại Chi cục thi hành án dân sự có thẩm quyền. Cuối cùng, nộp lại biên lai tạm ứng án phí cho Tòa án.

Bước 3: Tòa án mở phiên Tòa và giải quyết theo thủ tục sơ thẩm

Sau khi nộp đầy đủ án phí sơ thẩm, Tòa án tiến hành mở phiên Tòa và giải quyết cho các bên. Trong quá trình xử lý, xét thấy vụ việc hoặc vụ án đủ cơ sở, Tòa sẽ công nhận ly hôn và ra bản án hoặc quyết định cho các bên.

Thời gian để giải quyết một vụ ly hôn có yếu tố nước ngoài sẽ trong khoảng  từ 4 – 6 tháng kể từ ngày thụ lý theo quy định Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Tuy nhiên, trên thực tế, có thể xảy ra những vấn đề khác nhau như do sự kiện bất khả kháng, do một trong hai bên vắng mặt thì thời gian sẽ bị kéo dài hơn.